Uchaguzi wa Marekani 2024: Je, mtu aliyetabiri kwa usahihi mara sita ushindi wa marais wa Marekani anamtaja nani sasa?
Mwanahistoria Alan Litman amekuwa na umashuhuri mkubwa kwa utabiri wake katika uchaguzi wa rais wa Marekani.
Alan Litman amekuwa akitabiri kwa usahihi nani atakuwa rais wa Marekani tangu mwaka 1984. Mgombea ambaye anamtabiri kuwa atashinda huwa anashinda. Ni mwaka 2000 tu ambapo utabiri wake uligeuka kuwa mbaya.
Wakati huo, George W. Bush wa chama cha Republican alimshinda mgombea wa chama cha Democratic Al Gore. Ingawa Al Gore alikuwa mbele katika kura ya jumla, alishindwa.
Baada ya yote, Littman daima imethibitishwa kuwa sahihi. Wakati hakuna mtu aliyetabiri kwamba Donald Trump angeshinda mwaka 2016, Littman alitabiri kwamba Trump atashinda na utabiri wake ukathibitika kuwa sahihi.
Kura nyingi za maoni wakati huo zilitabiri kuwa Hillary Clinton atashinda uchaguzi.
Alan Littman hutumia vigezo 13 na anaweza kuvitumia kutabiri kwa usahihi hata uchaguzi uchaguzi wenye maoni ya matokeo tofauti.
Kwa sababu hii, anachukuliwa kuwa mtaalam wa uchaguzi na kila baada ya miaka minne vyombo vya habari vinamfikia kwa utabiri wake.
Uchaguzi wa 2024 unafanyika chini ya mwezi mmoja. Huku Donald Trump akigombea kwa mara nyingine dhidi ya mgombea wa Democrat Kamala Harris.
BBC ilikutana na Litman ili kupata utabiri wake.
Utabiri unasema nini wakati huu?
Kwanza kabisa tunapaswa kuelewa mfano wake vigezo anaoutumia ambao unaitwa "Njia ya Ufunguo wa 13".
Alianza vipi
Mwaka 1981, Littman alikutana na mtaalamu wa seismologist (Mtaalamu wa Jiografia ya eneo) wa Urusi katika Taasisi ya teknolojia ya California ambaye alimueleza lisilo la kawaida kwa Littman.
Mwanasayansi huyo wa seismologist (Mtaalamu wa Jiografia ya eneo au jiolojia) aitwaye Vladimir Kelis Borok alisoma matetemeko ya ardhi katika kazi yake katika Muungano wa Usovieti. Alifanya kazi kwa miaka mingi ili kubuni kielelezo cha muongozo ambacho kilitabiri wakati tetemeko la ardhi litatokea.
Sasa Vladimir alitaka kuthibitisha kwamba mtindo huu unaweza pia kuthibitisha mafanikio katika kutabiri matokeo ya uchaguzi.
"Hakuna uchaguzi katika Muungano wa Usovieti . Nilikuwa mtaalam wa historia ya urais wa Marekani, kwahivyo alinitaka tufanye kazi pamoja," Litman aliiambia BBC Mundo.
Kwa mara ya kwanza mfumo huo ulifanikiwa mwaka 1984 wakati Ronald Reagan alipochaguliwa tena.
Kwahivyo mwanahistoria na mtaalamu wa seismologist waliungana. Mbinu zilizotengenezwa na Vladimir Kelis Borok katika kituo cha utabiri wa tetemeko la ardhi Moscow sasa zinatumiwa kutabiri nani atayeshinda White House.
Litman alisoma matokeo ya kila uchaguzi wa rais tangu 1860.
"Siri ya mfano wetu ilikuwa kutabiri matukio mawili yanayowezekana kwa kufikiria tena uchaguzi kutoka kwa mtazamo wa kijiolojia," anasema Littman.
"Hali ya kwanza tunayoiona ni utulivu. Kwa maana hiyo, chama kilicho madarakani kinabaki madarakani. Hali ya pili ni tetemeko la ardhi, yaani, chama kilicho madarakani kupoteza uchaguzi," Littman anasema.
Akitumia mbinu ya Keilis-Borok na kutumia ujuzi wa Litman wa historia ya Marekani aligundua ukweli muhimu juu ya uchaguzi wa rais.
Alitafiti muundo wa matokeo ya uchaguzi na kupunguza idadi ya vigezo kutoka 30 hadi 13 kulingana na utabiri wa kuaminika ambao unaweza kufanyika.
Kwahiyo, alitafakari vigezo vyake 13 ya utabiri. Hali moja kwa kila kigezo.
Littman anasema kuwa wakati kigezo cha 6 au zaidi kati ya 13 kinashindwa, tetemeko la kisiasa hutokea, ikimaanisha chama kilicho madarakani kinapoteza uchaguzi.
Sasa ni wakati wa kujibu swali hili.
Harris au Trump? Nani atashinda uchaguzi wa urais nchini Marekani wakati huu?
Mambo 13 muhimu yanatabiri kwa usahihi.
1. Chama tawala kilishinda viti vingapi katika uchaguzi wa nusu muhula wa 2022?
Democrats walipoteza viti vya ubunge katika uchaguzi wa nusu muhula wa 2022. Kwa hiyo, dalili ya kwanza ni kosa.
Harris: 0
Trump: 1
2. Katika uchaguzi wa mchujo mgombea wa chama tawala hapingwi na mpinzani yeyote
Kambi ya Democrats ilishtushwa na hatua ya Rais Joe Biden kujiondoa katika kinyang'anyiro cha urais, lakini Kamala Harris aliwashawishi Democrats kwa uongozi wake na aliteuliwa bila wagombea wengine, na hivyo Harris kuwa na uhakika.
Harris: 1
Trump: 1
3. Rais anawania kuchaguliwa tena
Harris kwa sasa si rais. Yeye ni Makamu wa Rais. Kwahivyo hata kama yuko katika chama tawala, ufunguo huu unakosa. Kwa hivyo Trump anapokea pointi.
Harris: 1
Trump: 2
4. Hakuna wagombea wengine
Robert F. Kennedy alijaribu kuwania urais , lakini hakufikia hata asilimia 10 ya nia ya kupiga kura. Hatimaye alijiondoa katika kinyang'anyiro hicho na kutangaza kumuunga mkono Donald Trump.
Mtu anaweza kufikiria kwamba hii itamuongezea kura mgombea wa Republican, lakini mbinu ya utabiri ya Littman inaonyesha kidokezo cha nne ni kweli. Kwa hivyo Harris atapata pointi badala ya Trump.
Harris: 2
Trump: 2
5. Hakuna mdororo wa uchumi na hakutakuwa na mdororo wa uchumi katika mwaka wa uchaguzi
Uchumi wa Marekani hauko katika mdororo wa uchumi na huenda usiwe katika mdororo wa uchumi baada ya uchaguzi wa wiki tatu. Kiashiria hiki ni sahihi, kwa hivyo Harris anapata uhakika kwa hili na hivyo kuongeza pointi.
Harris: 3
Trump: 2
6. Uchumi umekua kwa kiasi kikubwa katika vipindi viwili vilivyopita kama ilivyokuwa wakati wa utawala wa Rais.
Kulingana na hesabu za Litman, kiwango sawa cha ukuaji wa pato la taifa kama kiwango cha ukuaji wa uchumi wa Marekani wakati wa utawala wa Trump na utawala wa pili wa Barack Obama pia umeonekana katika kipindi cha Joe Biden. Amepata kigezo sahihi na Harris atapata uhakika pointi.
Harris: 4
Trump: 2
7. Rais amefanya mabadiliko makubwa katika Sera ya Taifa
Littman anaamini kuwa Biden amefanya mabadiliko makubwa katika sera za ndani, kama vile kujumuisha baadhi ya vitu katika Sheria ya Mfumuko wa Bei, kujiunga tena na Mkataba wa Hali ya Hewa wa Paris, nk.
Trump alijiondoa katika mkataba huo. Kwahivyo ufunguo huu ni sahihi. Harris atakuwa na uhakika wa pointi.
Harris: 5
Trump: 2
8. Hakuna migogoro inayotishia utulivu wa kijamii wakati wa utawala wa Rais
Hakuna kitu kama mgogoro wa kijamii na kikabila kama wa miaka ya 1960. Littman anaamini kuwa utulivu umetawala katika kipindi cha miaka minne iliyopita. Jambo muhimu ni la kweli na Harris anapata uhakika ya pointi kwa hili.
Harris: 6
Trump: 2
9. Hakukuwa na kashfa zozote zinazoathiri Ikulu ya White House
Mtoto wa Biden Hunter ameshtakiwa na anakabiliwa na mashtaka mengine na kashfa. Hata hivyo Littman anasema kuwa kashfa hizi hazikumuathiri moja kwa moja rais.
Kwahiyo, ufunguo huu unathibitisha kuwa ni sahihi. Harris atakuwa na uhakika ya pointi kwa hili.
Harris: 7
Trump: 2
10. Marekani haijapata matatizo makubwa ya kidiplomasia au kijeshi nje ya nchi
Marekani imeshindwa kuzuia vita vya Gaza. Vita hivyo sasa vinatishia kugeuka kuwa mgogoro mkubwa wa kikanda. Tayari kuna janga la kibinadamu hapa.
Marekani ina nguvu kubwa katika eneo hili na inaiunga mkono Israel. Kwa mujibu wa Littman, hii ni kushindwa kwa sera za kigeni. Ufunguo huu sio sahihi. Kwa hivyo Trump anapokea pointi.
Harris: 7
Trump: 3
11. Rais amepata mafanikio makubwa ya kijeshi au kidiplomasia nje ya nchi
Littman anaamini kuwa Biden amefanikiwa katika hilo. Kwa msaada wa NATO, wameiwezesha Ukraine kupambana na uchokozi wa Urusi.
Licha ya kusita kwa chama cha Republican, Biden ameipatia Ukraine kiasi kikubwa cha fedha, silaha na vifaa ambavyo vimeifanya Ukraine kuwa katika vita vyake dhidi ya Urusi, nchi kubwa na yenye nguvu zaidi. Nchi nyingine za NATO pia zilifuata mkondo huo.
Kulingana na mfano wa Littman kidokezo hiki ni sahihi na Harris anapata uhakika wa pointi.
Harris: 8
Trump: 3
12. Mgombea wa chama tawala hana charisma (mvuto)
Littman anasema hii ni dalili ngumu sana. Kwa mujibu wa taarifa yake, Dk. Viongozi kama Roosevelt au Barack Obama walikuwa na mvuto mkubwa wa kweli. Ufunguo huu sio sahihi. Kwa hivyo Trump anapokea pointi kwa hili.
Harris: 8
Trump: 4
13. Mgombea anayempinga Rais hana mvuto
Wengi wa wafuasi wa Trump wanamsifu Trump, lakini Littman anasema kiongozi mwenye haiba ni mtu ambaye ni maarufu sio tu miongoni mwa wafuasi wake, bali miongoni mwa makundi yote ya wapiga kura.
Kwa kuzingatia kidokezo hiki, Harris anaongoza.
Harris: 9
Trump: 4
Littman anazungumzia kuhusu funguo au vigezo 13 na utabiri wake uko wazi: kwa mujibu wa mfano huu, Kamala Harris atakuwa rais wa pili wa Marekani.
Maoni
Chapisha Maoni